Okul öncesi dönemde çocuklara disiplin vermek oldukça hassas bir konudur. Çünkü bu dönemde çocuklar dünyayı keşfetmeye başladıkları ve öğrenmeye karşı büyük bir merak duydukları için sınırların belirlenmesi ve disiplinin sağlanması oldukça önemlidir. Bu nedenle, çocuklara disiplin vermeye yönelik bazı yolları inceleyelim.
1. Kuralların Açık ve Anlaşılır Olması
Çocukların davranışlarını yönlendiren ve onları sınırlayan kuralların, açık ve anlaşılır bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Kuralların neden konuldukları ve ne gibi sonuçları olacağı çocuklara net bir şekilde açıklanmalıdır. Bu şekilde, kuralların anlamlı ve gerekliliklerinin farkında olan çocuklar, disipline uyum göstermeye daha istekli olurlar.
2. Güvenli ve Sıcak Ortamın Sağlanması
Çocukların düzen ve disipline uyum sağlama konusunda başarılı olmaları, güvenli ve sıcak bir ortamda yaşamalarına bağlıdır. Çocuklar, sevdikleri insanların olduğu bir ortamda, kendilerini daha huzurlu ve güvende hissederler. Bu da, disiplin konusunda daha işbirlikçi ve uyumlu davranmalarına yardımcı olur.
3. Ödül ve Cezanın Dengede Olması
Okul öncesi dönemdeki çocuklar, ödüllendirilerek davranışlarının tercih edilmesi hedeflenir. Ancak, cezalandırmak da zaman zaman gereklidir. Önemli olan nokta, ödül ve ceza kavramlarının dengede olmasıdır. Aşırı ödül veya cezalandırmak, çocukların disiplinli davranmaları yerine, ödül veya ceza beklentisi içinde davranmalarına neden olabilir.
4. Seçenek Sunmak
Çocuklara, belirli seçenekler sunarak istedikleri seçeneği seçmedikleri takdirde sonuçlarına katlanacaklarını net bir şekilde belirtmek, disiplin sağlamak için de oldukça etkili bir yöntemdir. Bu sayede, çocuklar kendilerine verilen seçenekleri değerlendirme becerilerini geliştirirler ve disiplini sağlamak için kendilerine verilen sorumlulukları da bu şekilde daha özverili bir şekilde yerine getirirler.
5. Büyüklerin Olumlu ve Model Olması
Çocuklar, yetişkinlerin davranışlarını taklit ederek dünyayı öğrenirler. Bu nedenle, yetişkinlerin disiplinli davranışları, çocukların da disiplinli davranma eğilimini artırır. Yetişkinler, çocukların yapacağı seçimleri ve davranışları göstermek adına model oluşturmalıdırlar. Örneğin; düzenli uyku saatleri tutmak, evdeki kural ve sınırlara uygun davranışlar sergilemek, çocukların disiplinli davranmaları konusunda örnek model oluşturabilirler.
Sonuç olarak, okul öncesi dönemde çocuklara disiplin verme konusu, ebeveynlerin ve öğretmenlerin en önemli görevleri arasındadır. Çocukların yaptıkları davranışları yönlendirebilmek, onların gelişimi için oldukça kritik bir role sahiptir. Yukarıdaki önerileri uygulayarak, çocuklara disiplini sağlamak mümkündür. Ancak, her çocuğun kendine özgü bir yapısı ve ihtiyacı olduğundan, çocukların bireysel davranışlarını ve özelliklerini de dikkate almak gerekmektedir.